به طوریکه از حدود ۳۰۰ هزار نفر شاغل در بخش نساجی کشور ۳۱ هزار نفر یعنی نزدیک به ۱۰درصد آن در صنعت فرش ماشینی فعالیت میکنند. این رشته صنعتی با صادراتی حدود ۳۵۰ میلیون دلار در سال اندکی بیش از ۴۰ درصد مجموع صادرات این صنعت را به خود اختصاص داده است.درحالحاضر مصرف بازار داخلی فرش ماشینی حدود ۵۵ میلیون مترمربع در سال تخمین زده میشود که ارزش آن معادل ۴۷ هزار میلیارد ریال است. همچنین با فرض رشد ترکیبی سالانه ۵ درصد، حجم تقاضای بازار داخل در سال ۱۴۰۴ حدود ۸۵ میلیون مترمربع پیشبینی میشود که با قیمتهای امروز ارزشی بیش از ۷۰ هزار میلیارد ریال خواهد داشت.با فرض دستیابی به هدف تولید۱۵۰ میلیون مترمربع فرش ماشینی در سال ۱۴۰۴ که خیلی هم دور از انتظار نیست و با فرض اینکه تا آن زمان تقاضای سالانه بازار داخلی نیز از ۵۵ میلیون مترمربع فعلی به ۸۵ میلیون مترمربع افزایش یابد میتوان تصورکرد که با مازادی معادل ۶۵ میلیون مترمربع فرش ماشینی در سال در کشور روبهرو باشیم که قابل صدور به بازارهای جهانی است و چنانچه نرخ هر مترمربع فرش ماشینی را در سال ۱۴۰۴ معادل ۳۰ دلار در نظر بگیریم به ارزش صادراتی نزدیک به ۲میلیارد دلار دسترسی خواهیم داشت که میتوان گفت تا حدودی در شأن و اعتبار این رشته صنعتی در کشور خواهد بود.اکنون مرکز ملی فرش ایران از پیشبینی و تکلیف ۲۰ هزار شغل در زمینه تولید فرش دستباف براساس برنامه اشتغال فراگیر در سال ۱۳۹۶ خبر داده است به طوریکه معاون اول رئیسجمهوری که رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی است، ۴ تیر «برنامه اشتغال فراگیر در سال ۱۳۹۶» را به همه دستگاههای اجرایی ابلاغ کرد که هدف از آن، افزایش جمعیت شاغل کشور به میزان ۹۷۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۶ است.در این تصویبنامه، «فرش دستباف» در میان رستههای منتخب بخش «صنعت، معدن و بازرگانی» قرار دارد و در هدفگذاری کمی این بخش برای فرش دستباف ایجاد ۲۰ هزار شغل جدید پیشبینی و تکلیف شده است.
اشتغال و نساجی
با این حال علیرضا حایری، کارشناس صنعت معتقد است که رشته صنعتی تولید فرش ماشینی در کشور از معدود رشتههایی از صنعت نساجی است که در دهه اخیر و در دوران تحریم توانست نسبت به سایر رشتههای صنعت نساجی از رشد و توسعه مناسبی برخوردار شود و از نظر کیفیت تولیدات، طرح و نقشه از موقعیت ممتاز و تنوع قابل قبولی برخوردار باشد و به خوبی خود را با آخرین پیشرفتهای فناوری دنیا مجهز کند و اگر در سطح تجاری بینالمللی تاکنون نتوانسته به جایگاه در خور توجهی دست پیدا کند نه به دلیل کیفیت کار بلکه به دلیل محدودیتهای ایجاد شده برای اقتصاد کشورمان در این ایام بوده که خوشبختانه این محدودیتها هم برطرف شده و میتوان امیدوار بود که این رشته صنعتی بیش از پیش در بازارهای جهانی بدرخشد.حایری در گفتوگو با گسترش صنعت اظهار کرد: رشته صنعتی فرش ماشینی با سهم ۱۳ درصدی از واحدهای صنعتی نساجی و سهم ۱۰ درصدی از اشتغال این صنعت دارای سهم ۴۰ درصدی در صادرات و ارزآوری است که نشان از موقعیت ممتاز و پیشتاز آن در بین صنایع نساجی دارد.به گفته این کارشناس صنعت، این بخش از صنعت به درستی در میان ۷ رشته منتخب صنعت نساجی در برنامه راهبردی توسعه وزارت صنعت، معدن و تجارت دیده شده و تولید آن برای سالهای ۱۳۹۶ و ۱۴۰۴ به ترتیب ۹۵ و ۱۵۰ میلیون مترمربع هدفگذاری شده است.در اینصورت ارزش کل تولیدات فرش ماشینی در کشور در سال ۱۴۰۴ معادل ۴/۵ میلیارد دلار تخمین زده میشود که با احتساب ارزش امروز دلار معادل ۷۰ هزار میلیارد ریال خواهد بود.با این حال برنامه اشتغال فراگیر به تایید کارگروه منتخب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی متشکل از رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی و معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیسجمهور رسیده است.براساس تصویبنامه تکالیف و الزامات دستگاههای مختلف برای آمادهسازی پیشنیازهای اجرای طرح مانند تامین منابع و اعتبارات، ارائه آموزشهای مهارتی، ارائه مشوقهای کارفرمایی، ارائه تسهیلات بانکی و… مشخص شده است.حایری معتقد است برای رفع مشکلات صنعت فرش ماشینی باید دفتری تخصصی در بدنه وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور شناسایی نقاط ضعف و ترمیم آن ایجاد شود همچنین ایجاد تشکلی مردم نهاد و مستقل از تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول برای پیگیری مطالبات این بخش میتواند نقش اساسی در تبلور این صنعت در دوران پسابرجام بازی کند.به گفته این کارشناس صنعتی، تلاش در جذب سرمایهگذار و شریک خارجی میتواند علاوه بر تامین مالی طرحهای ایجادی و توسعهای، نقش موثری در ارتقای سطح علمی مدیریت، نفوذ بیشتر در بازارهای جهانی، اتصال به نشانهای تجاری معروف و شناخته شده بینالمللی و درنتیجه افزایش صادرات ایفا کند. برگزاری نمایشگاههای مرتبط با این صنعت به ویژه نمایشگاه بینالمللی کفپوش، موکت، فرش ماشینی و صنایع وابسته که شاهد برگزاری هشتمین دوره آن در امسال خواهیم بود و همچنین سایر نمایشگاههای منطقهای میتواند تاثیر بسزایی در نمایش توانمندی داخلی و توسعه تولید و صادرات آن داشته باشد. به گزارش گسترش صنعت، درحالحاضر صادرات ایران در این بخش بیشتر به کشورهای افغانستان، عراق و ترکمنستان است اما با توجه به کیفیت مطلوب این محصولات، طرح و نقشه بدیع ایرانی و چشمانداز روشن پس از لغو تحریمها، انتظار میرود که صادرکنندگان این محصول با تنوعبخشی به بازارهای صادراتی خود موجب شوند که شاهد افزایش صادرات این محصول به بازارهای اتحادیه اروپا و سایر نقاط جهان نیز باشیم. البته در این بازه زمانی ورود به بازارهای اتحادیه اروپا و حتی امریکا مستلزم تلاش بیشتر در جهت شناخت سلیقه مردم به لحاظ طرح و رنگ، نقشه و ترکیب مواد اولیه در بازارهای هدف است و در این زمینه نقش رایزنان بازرگانی و بخش تجاری سفارتخانههای ایران بسیار پررنگ خواهد بود.