از این رو جامجم با دکتر مهدی کریمی تفرشی، رئیس هیاتمدیره تعاونی تولیدکنندگان مواد غذایی همصنف و رئیس گروه صنعتی گلها گفتوگویی داشته است.
معضل قاچاق در صنایع غذایی را چگونه ارزیابی میکنید؟
بهطور کلی قاچاق بیشتر در بخش انواع سس، کمپوت یا کنسرو و اقلامی مثل شکلات صورت میگیرد و در ادویهجات یا حبوبات کمتر شاهد این معضل هستیم. کل بازار به صورت صنفی رصد میشود و نتایج به سازمانهای مربوط برای بررسی قانونی اعلام میشود. اما معضل اصلی، کارگاههای زیرپلهای یا غیرمجازها هستند.
آیا دوران پسا برجام برای این صنف رونق ایجاد کرد؟
بهطور کلی مشکل ورود کالاهای مورد نیاز ما کمتر شده است به عنوان مثال در بخش ادویهها در گذشته امکان خرید از هر کشوری نداشتیم و در نهایت گزینههای محدودی برای خرید داشتیم اما اکنون کالاها را از مکانهایی که میخواهیم وارد میکنیم. از سوی دیگر درباره مسائل بانکی مشکلات از گذشته هم بوده که مربوط به امروز یا پسابرجام نبوده است.
امتیازهای صادراتی ما در صنایع غذایی چیست؟
موقعیت جغرافیایی ایران بخصوص در مورد بازار کشورهای شوروی سابق، امتیاز قابلتوجهی برای تولیدکنندگان صنایع غذایی است. بخصوص اینکه این کشورها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ایران را به عنوان اولین کشور مورد نظر خود برای توسعه روابط تجاری انتخاب کردند. متاسفانه تولیدکنندگان ایرانی در این زمینه بازهم فرصتسوزی کردند و زمانی که روسیه از سوی نهادهای بینالمللی اروپا و آمریکا تحریم شد و ترکیه نتوانست به این بازار کالا صادرات داشته باشد، ایران نتوانست از این بازار چند صد میلیون نفری استفاده کند.
حجم صادرات مواد غذایی ایران به روسیه چقدر است؟
بر اساس آمار سال 2016 نزدیک به دو میلیارد دلار به روسیه صادرات صورت گرفته و پیشبینی میکنیم سال آینده این حجم دو برابر خواهد شد.
چرا نتوانستیم حضور در بازار روسیه را گسترش دهیم؟
معتقدم تاکنون بهجای اینکه به زیرساختها توجه کنیم همواره خواستیم یک محصول را با نوشتههایی مخصوص کشور موردنظرمان صادر کنیم، در حالی که اگر بستهبندی برای آن بازار مقبول نباشد یا اینکه اصلا متناسب سلیقه آنها نباشد کل پروسه محکوم به نابودی است.
به همین دلیل معمولا در بازارهای صادراتی محصولات غذایی با یک شروع بسیار خوب وارد شدهایم، اما رفته رفته همین نگاه باعث شده تا دیگران جایگزین محصولات باکیفیت ایران شوند.
در سال 1990 که شوروی سابق فروریخت تمام کشورهای تازه استقلالیافته اول دروازه خود را به روی ایران باز کردند و متاسفانه در آن دوره یکسری تاجرنماها یا تولیدکنندههای غیرحرفهای که اصلا سابقهای دقیق در فعالیتهای خود نداشتند، وارد این بازار شدند و انواع و اقسام محصولات بیکیفیت را روانه این بازار بکر کردند که آنچنان ضربهای به بازار صادراتی روسیه برای محصولات ایرانی زده است که امروز هم شاهد اثرات آن هستیم.
برخی کارشناسان معتقدند ماشینآلات فرسوده و ضعف بستهبندی عاملی مؤثر در این زمینه است، شما با این نظر موافقید؟
کاملا، در بسیاری از کارخانجات ما دستگاهها قدیمی است و به دلیل تحریمها متاسفانه نتوانستند به فناوریهای روز دست یابند اما اکنون که فضا مناسب شده باید دولت با استفاده از امتیازهای ویژه در این زمینه برنامهریزی کرده و زمینه جایگزینی ماشینآلات تولیدکنندگان بخصوص در صنعت غذا را مهیا کند.
آیا طرحهای خروج از رکود یا چنین سیاستهایی میتواند مفید باشد؟
آنچه اقتصاد و اصول اقتصادی عنوان میکند نباید سیاستهای مقطعی و زودگذر داشته باشیم چون با اینطور برنامهریزیها نمیتوانیم به نتیجه مطلوب دست یابیم اما اگر برنامهریزی داشته باشیم و صنایعی را که واقعا تولیدکننده هستند، تقویت کنیم بله مشکل برطرف خواهد شد. اما بهطور خاص درباره وامهای خروج از رکود این بسته حمایتی در برابر مشکلات بسیار ناچیز بود. هرچند اطلاعرسانی دیرهنگام بسیاری را از دریافت آن محروم کرد.