یک محصول استاندارد میتواند براحتی وارد یک عرصه رقابتی با سایر تولیدکنندگان شده و سهم خودرا بخوبی از بازارهای هدف برداشت کند.یک محصول باکیفیت، نهتنها دارای نرخ تمامشده کمتری میباشد، بلکه در زمان بهرهبرداری نیز هزینههای کمتری به استفادهکننده تحمیل میکند.مهمترین مثال این مطلب، مصرف سوخت و هزینههای تعمیر خودروها است. یک خودرو باکیفیت و استاندارد، مصرف سوخت کمتری داشته و به طور طبیعی هزینه کمتری را از این لحاظ برای مالک خود ایجاد میکند و یا اینکه هزینههای تعمیر کمتری دارد.
یک محصول استاندارد دارای دو ویژگی اصلی است
۱- کیفیت مناسب ۲- نرخ تمامشده پایین
این دو اصل از شروط اساسی برای هر کالای تولیدی است که امکان فراهم آوردن شرایط رقابت با سایر کالاهای مشابه در یک عرصه رقابتی را فراهم میکند.
اما برای تولید یک کالای استاندارد و باکیفیت به چه لوازمی احتیاج است و به اصطلاح:
الزامات تولید یک محصول استاندارد چیست؟
بدیهی است محصولی میتواند استاندارد تلقی شود که در شرایطی استاندارد و ایده ال تولید شود و تمامی ارکان تولیدی آن استاندارد باشد.
در اینجا به مواردی ضروری که برای تولید یک محصول استاندارد نیاز است بهصورت اجمالی نظری میاندازیم.
۱- مواد اولیه استاندارد:
از مهمترین الزامات تولید یک محصول استاندارد، تهیه و تامین مواد اولیه مرغوب و استاندارد است.
مواد اولیه مرغوب هم نقش اساسی در تولید یک کالای استاندارد بازی میکند و هم نقش مهمی در کاهش نرخ تمامشده محصول تولیدی دارد.
به عنوان مثال در صنعت ریسندگی، تامین پنبه مناسب که مواد اولیه مورد نیاز این صنعت میباشد نقش غیرقابل انکاری در تولید نخ مرغوب بازی میکند.
تامین پنبه با درصد ناخالصی گیاهی پایین و طول الیاف بلند و درجه رسیدگی قابل قبول میتواند هم در فرآیند ریسندگی و افزایش راندمان تولید تسهیل ایجاد کند و هم محصولی باکیفیت و مطابق خواست بازار تولید کند و هم به دلیل پایین بودن درصد ناخالصی و درنهایت ضایعات ایجاد شده کمتر، در کاهش نرخ تمامشده موثر باشد.
۲- ماشینآلات استاندارد:
از دیگر الزامات تولید یک محصول باکیفیت، استفاده از ماشینآلات استاندارد و برابر با فناوری روز است.
هرچه ماشینآلات مورد بهرهبرداری در خطوط تولیدی از فناوری روز بیشتر بهره برده باشند و مکانیزهتر باشند و دخالت نیروی انسانی درخطوط تولید کمتر باشد، امکان خطاهای انسانی و ایجاد ضایعات در خطوط تولیدی کمتر شده و درنتیجه محصولی مرغوبتر و با قیمتی پایینتر تولید خواهد شد که امکان رقابت آن در بازارهای جهانی راحتتر خواهد بود. استفاده از ماشینآلات مدرن، مصرف برق و انرژی در تولید واحد محصول را نیز کاهش میدهد که اینهم در کاهش نرخ تمامشده نقش اساسی ایفا میکند.
۳- نیروی انسانی ماهر و متبحر:
بهرهبرداری از مواد اولیه مرغوب و کار با ماشینآلات مدرن، نیاز به نیروی کار ماهر و متبحر دارد. هرچه نیروی انسانی یک واحد تولیدی، آموزش دیدهتر و ماهرتر باشد، درصد امکان تولید یک محصول نامرغوب و غیراستاندارد کاهش قابل ملاحظهای خواهد داشت که این نقش موثری در کیفیت محصول تولیدی و کاهش نرخ تمامشده خواهد داشت.آموزش هنگام کار از نیازهای اساسی پرسنل یک واحد صنعتی – اقتصادی است. در کنار موارد فوق الاشاره، عوامل دیگری هم در تولید یک محصول باکیفیت و نرخ مناسب نقش دارند که البته از درجه اهمیت کمتری برخوردار میباشند، از قبیل شرایط محیطی سالن تولید و یا امکانات جانبی خط تولید و یا تامین بموقع مواد اولیه مورد نیاز، کاهش هزینههای انبارداری و…..که نقش درجه اول ندارند. بدیهی است که تولید یک محصول باکیفیت و برابر با استانداردهای روز، نقش بسیار تعیینکنندهای در مقبولیت آن کالا در بین متقاضیان و در بازارهای جهانی داشته و امکان یک رقابت موثر با رقبا را فراهم میآورد و درصد موفقیت آن بسیار بالا میباشد و براحتی میتواند اعتماد و اطمینان مصرف کننذگان را جلب کرده و سهم خودرا در بازارهای جهانی و هدف گسترش داده و به کسبوکار خود رونق دهد. از این رهگذر هم مالکان و صاحبان این کسبوکار سود خواهند بردو هم کشور از صادرات این محصول به بازارهای جهانی بهره میبرد. این وظیفه هم بر دوش صاحبان کسبوکار است که کالایی برابر با استانداردهای مورد نظر تولید و هم بر دوش سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور که چارچوبهای مورد نظر را به دقت تدوین و بدون اغماض و چشمپوشی بر اجرای آن نظارت کند، بهویژه درباره کالاهایی که با سلامت و بهداشت مردم سروکار دارد.
علیرضا حائری / کارشناس صنعت