غلامعلی رجایی، نویسنده کتاب «پیام آزادگان»، مجموعه خاطرات آزادگان از دوران اسارت و نویسنده چندین جلد کتاب پیرامون دفاع مقدس، در گفتوگو با پایگاه خبری حوزه هنری، درباره علت ثبت خاطرات آزدگان و اهمیت ثبت رخدادهای دفاع مقدس، گفت: رشته دانشگاهی من تاریخ است و قطعا اهمیت مانایی و ماندگاری تاریخ دفاع مقدس را درک می کنم. همه وقایع تمام می شود اما چیزی که تا ابد می ماند تاریخ این اتفاقات است. داستان و قصه زندگی پیامبران بسیار مهم است. از 124 هزار پیامبر نام نزدیک به 30 نفر از آنها در قرآن ثبت شده است. ما با دانستن داستان زندگی آنها پند و اندرز می آموزیم. حال اگر نام آنها در قرآن ثبت نشده بود، ما نه نام آنها را میشناختیم و نه داستان زندگی آنها و اتفاقات آنها را می توانستیم مطالعه کنیم. این نشان می دهد ثبت شدن نام در تاریخ تا چه حد مهم و سرنوشت ساز است.
وی ادامه داد: رمز ماندگاری افراد صالح و حتی شخصیتهای منفی، تاریخ نگاری و واقعه نگاری است، بعضی ها تاریخ را نقاشی می کنند و چیزهایی را با جزئیات روایت می کنند که دیگر شاهدان و همعصران آن واقعه، اصالت آن را رد می کنند و می گویند این چنین نبوده است. انسان باید دقت کند، ممکن است چیزی زیبا و روان نوشته شده باشد اما باید به صحت آن توجه لازم کرد. برای مثال قلم فرسایی های بسیاری در دوران زند و افشار شده است و پرداختهای بسیاری صورت گرفته است اما باید برویم ببینیم چقدر این اتفاقات منطبق با واقعیت است. قطعه دفاع مقدس و جنگ هشت ساله ای که به ایران تحمیل شد یکی از نقاط کم نظیر و بی نظیر در تاریخ کهن ایران است. ما در دوره هایی ظالم بوده ایم مانند حمله نادر به هند، جاهایی را تصرف کرده و خون هایی را ریخته ایم اما در قطعه دفاع مقدس ما مظلومانه و غریبانه مورد حمله قرار گرفته و با مقاومت و رهبری بی نظیر امام خمینی(ره) و حضور مردم توانستیم افتخار آفرینی کنیم.
این نویسنده تصریح کرد: هزاران کیلومتر مرز و هشت استان ما مورد هجوم دشمن قرار گرفت، چاههای نفت و منابع اقتصادی ما به اشغال درآمد، زیرساخت ها، پالایشگاهها و بسیاری از شهرها نابود شد، دیکتاتوری به نام صدام آمد و گفت من قطعنامه سازمان ملل را قبول ندارم و آن را پاره کرد و به جای آنکه مشکلش را در سازمان ملل مطرح کند به ایران حمله کرد. مردم ایران با دست خالی هشت سال در جبهه های جنگ دفاع کردند. ما به قدری دستمان خالی بود که فشنگ ها و تسلیحات را سهمیه بندی کرده بودیم و در برابر دو ساعت آتشبازی دشمن تنها 20 گلوله شلیک می کردیم. ارتش به دلایلی خطوط مرزی را از دست داده بود و نیروهای مردمی و سپاه بدون آمادگی و آموزش در برابر ارتشی قرار گرفته بود که سال ها برای چنین جنگی اماده کرده بود اما ما با همت و توکل بر خدا پیروز میدان شدیم و از همین رو این قطعه از تاریخ بسیار ارزشمند است.
رجایی با بیان اینکه باید این قطعه از تاریخ ایران به شدت شفاف سازی و برای مردم روشن شود، گفت: باید برای آشنایی مردم، بیان خاطرات و رخدادهایی بی نظیر دفاع مقدس نورافکن انداخت و جای جای آن را بررسی کرد، نقاط مختلف تاریخ دفاع مقدس به اندازه ای مطلب نهفته دارد که باید هزاران ساعت وقت صرف شود تا آن را ثبت کرد، متاسفانه عده ای که مسئول هستند یا دغدغه آن را ندارند یا حوصله اش را ندارند تا مقدمه کار را فراهم کنند و این تاریخ ارزشمند و ثروت واقعی مردم ایران را در اختیارشان قرار دهند. به نظر اگر مسئولی بتواند و این کار را نکند در حق مردم ظلم کرده است.
آشنایی نسل جوان با اسطورههای دفاع مقدس مسیر زندگی آنها را عوض میکند
وی خاطرنشان کرد: ملت ما باید با این الگوها آشنا شوند، باید به سراغ این الگوها برویم خاطرات آنها خواندن اتفاقات دفاع مقدس مسیر زندگی انسان را عوض می کند. متاسفانه نتوانستیم این الگوها را به مردم و نسل جوان بشناسانیم و خاطرات آنها گاهی در میان ورقهای کتاب باقی ماند، ما در بخش برونمرزی هم نتوانستیم موفقیتی به دست بیاوریم و ماندگاری این حقایق را با ثبت و انتقال درست آن به مخاطب به درستی انجام دهیم.
این نویسنده دفاع مقدس درباره اهمیت ثبت خاطرات رزمندگان نیز گفت: یکی از مهمترین، و پر اکشنترین بخش دفاع مقدس، اسارت رزمندگان است. در اسارت، هم جنگ وجود دارد، هم مقاومت و ایثار و هم اتفاقات عجیبی که در هیج جای جبهه نمی توان نمونه اش را یافت. در اسارت مظلومیتی نفهته است که عده ای در دل دشمن شجاعانه دشمن را تسلیم می کنند، کسانی که از روزهای اول به اسارت در آمده اند و حتی بعد از قطعنامه نیز عده ای اسیر شده اند نشان می دهد که تا چه اندازه تلاطم در این زمینه وجود داشته است. من برای نوشتن کتاب فرهنگ آزادگان همه خاطرات آزادگان و تمامی دست نوشته ها و مصاحبه ها را خواندم، دفتر موسسه آزادگان در قم، صدا و سیما و منابع مختلف را بررسی کردم و سپس همه آنها را فیشبرداری کردم، خاطرات رزمندگان را ثبت کرده و ابتدا این کتاب در 5 جلد توسط نشر آوا و سپس سوره مهر این کتاب را در قطع وزیری در سه جلد منتشر کرد. متاسفانه از سرنوشت این کتاب و اینکه چند بار تجدید چاپ شد خبری ندارم اما می دانم این کتاب مورد بی مهری قرار گرفت؛ زیرا می بایست به صورت کتاب الکترونیکی در اختیار مردم قرار میگرفت تا به عنوان یک منبع بسیار خوب در دسترس مردم باشد اما این کتاب به خوبی معرفی نشد.
رجایی درباره انتقال مفاهیم دفاع مقدس به نسل جوان گفت: ما باید برای انتقال مفاهیم دفاع مقدس، اتفاقات و رخدادهایی که طی این هشت سال وجود داشته است، موانع را برداریم. برای رسیدن به آب و انتقال آن باید موانع را حذف کرد. اگر این خاطرات را سرچشمه زلالی بدانیم برای انتقال آن به نسل جوان باید بسیاری از مقدمات صورت بگیرد. من نویسنده باید جامعه هدفم را بشناسم و بر مبنای عرف جامعه تولیدات خودم را به دستش برسانم. امروز دیگر کسی به کتابخانه نمی رود. پژوهشگران و دانشجویان برای بررسی اسناد و کتاب ها به کتابخانه می روند. مردم عادی با سرچ ساده اطلاعات خودشان را به دست می آورند ما باید با گسترش فضای کتاب الکترونیک کاری کنیم که مخاطب در کمترین زمان به کتاب هدفش دست یابد.
باید نیاز مخاطب و شیوه دسترسی آن به کتاب بررسی و به کار گرفته شود
وی در بررسی موانع دیگر نیز گفت: یکی دیگر از موانع بر سر انتقال مفاهیم به نسل جوان، عدم تبلیغ مناسب است. خداوند بارها به پیامبر(ص) گفت بلغ، یعنی برسان متاسفانه ما در تبلیغ نتوانستیم نیاز مخاطب را بر طرف کنیم. من که نویسنده دفاع مقدس هستم نمی دانم در فضای کتاب های حوزه تخصصیام چه کتبی چاپ شده است. تاکنون یک پیامک با موضوع معرفی کتاب دفاع مقدس دریافت نکردهام، این در حالی است که در عرضه کتابها هم ما مشکلات بسیار داریم. امروز مخاطب ما به پای ویترین و دکه نمی رود؛ او درفضای مجازی که به نظرم حقیقیتر از فضای حقیقی است به دنبال مطالب خود می گردد. ما باید در معرفی کتاب و عرضه آن دیدگاه خودمان را عوض کنیم.
این پژوهشگر دفاع مقدس با بیان اینکه باید کتب مناسب پژوهش به پژوهشگران، دانشجویان و افراد علاقهمند به خوبی معرفی شود، گفت: متاسفانه کتابها به خوبی معرفی نمیشود و گاه شاهد نوعی تبعیض هستیم. کتاب فرهنگ آزادگان که در سه جلد توسط حوزه هنری به چاپ رسیده و به شکل موضوعی تقسیم بندی شده است؛ یعنی اگر پژوهشگری بخواهد درباره رابطه میان اسرا با خودشان، ارتباط با عراقی ها، رهبران اسرا در زندانهای بعثی و… بداند، می تواند به موضوع مراجعه کرده و اطلاعات خودش را کسب کند. اما متاسفانه این دست کتاب ها اصلا به خوبی معرفی نمی شوند. یک سری کتاب های محدود مدام در چشم مخاطب است و پیرامون آنها بحث می شود در حالی که سایر کتب نیز قابل توجه است و نباید با تعیض مانع از فروش و خوانده شدن آنها شد.
اگر نگذاریم مردم با خاطرات دفاع مقدس آشنا شوند به آنها خیانت کردهایم
رجایی باره انتشار خاطرات و اتفاقات دفاع مقدس در کتب درسی نیز گفت: متاسفانه در کتب درسی از دفاع مقدس به خوبی استفاده نمیکنیم؛ ما صفحات کتاب را به موضوعاتی اختصاص میدهیم که محتوای خوبی ندارد. در ابتدا باید داستان رزمندگان بدون خشونت جنگ سطحبندی می شد و سپس برای کتب درسی بازنویسی صورت می گرفت. اما متاسفانه به نحوی با موضوعات برخورد میشود که اصلا مناسب کتب درسی نیست. شخصیتی مانند شهدا که در زمان بازگشت به شهرشان با مردم چه رفتاری می کردند می تواند سرنوشت جوان و نوجوان ایرانی را تغییر دهد. حال و هوای جبهه و بحث ایثار و میهنپرستی، رشادت برای دفاع از دین و قرآن هرکدام می تواند تاثیری بسیار ژرف بر روی مخاطب داشته باشد. کسانی که نگذارند اینچنین خاطرات منتشر شود و اسطورههای انقلاب معرفی شوند به مردم خیانت میکنند.
وی ادامه داد: متاسفانه ما اولویت ها را نمی شناسیم و گاه کلیشهای رفتار می کنیم، همان طور که امیرکبیر که سه سال صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار بوده است، آن را مطرح می کنیم باید الگوهای توسعه ای معاصر را نیز به نسل جدید بشناسانیم. فردی مانند مرحوم آیت الله هاشمی که با برنامهریزی هایی کشور را توسعه داد. ساخت پالایشگاه، سد، مترو، دانشگاه و … را نیز باید در کتاب ها بیاوریم، رزمنده ای که در شهر کارتنخوابی را دید اورکتش را درآورد و سپس به خانه رفت و پتو برایش مهیا کرد را باید در کنار دهقان فداکار مطرح کنیم. باید از کلیشه ها فاصله بگیریم تا سرمایه های اجتماعی ما در درون نسل جدید نهادینه شود. باید شهید رجایی را به مردم بشناسانیم؛ اسطوره ای که در هر زمانی در کوچه خیابان وقت نماز، نماز می خواند، او همیشه وضو داشت و مهر همراهش بود، شهید بهشتی را باید به مردم بشناسانیم؛ کسی که نظمش باید الگوی رفتاری مسئولین شود اما ما با غفلت پیرامون معرفی این بزرگان مانع بهبود وضع فرهنگی آیندگان و امروزمان خواهیم شد.
انتهای پیام/