ماجرای ناشرانی که ایران را مستقیماً تحریم کرده‌اند/ گلایه از انتقادها نسبت به ورود کتاب‌های خارجی

نشست خبری سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی و دانشگاهی امروز ۲۵ آبان ماه با حضور «حامد میرزابابایی» مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل ایرانیان در ساختمان این انجمن برگزار شد.

سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتب کاربردی و دانشگاهی از اول تا ۴ آذر در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و سالن علامه امینی از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر برپا می‌شود.

حامد میرزابابایی به رسم سال‌های اخیر در برگزاری نشست خبری قبل از برپایی این نمایشگاه، امسال نیز سخنان انتقادی بسیاری را در این نشست مطرح کرد.

وی با اشاره به پیشینه برگزاری این نمایشگاه و برپایی آن همزمان با هفته پژوهش، گفت: از دوره چهارم برگزاری نمایشگاه به هفته کتاب موکول شد اما امسال بنا به دلایلی که عمدتاً هم ناشی از عدم تعیین محل مناسب برای نمایشگاه بود به تعویق افتاد و با یک هفته فاصله ازهفته کتاب برگزار می‌شود. تهیه هزینه برای محلی که بتواند میزبان برگزاری چنین نمایشگاهی باشد برای انجمن ناشران بین‌الملل و همکاران ما بسیار سنگین است و در شرایط و وضعیت اقتصادی فعلی نمی‌توانستیم از محل اجاره غرفه این هزینه را تامین کنیم. پس ناچار شدیم به سمت محل‌های ارزان‌تر برویم و در این راه حتی از شهرداری نیز کمک خواستیم که نهایتاً معاونت امور اجتماعی شهرداری در حوزه تبلیغات شهری با ما همکاری کرد که اگر محقق شود در همین هفته نتایج آن در سطح شهر تهران مشهود خواهد بود. دانشگاه تهران میزبان سیزدهمین دوره این نمایشگاه است و همکاری نسبتاً مناسبی نیز از نظر هزینه با ما داشتند.

وی به وضعیت اقتصادی ناشران و حوزه نشر به ویژه نشر بین‌الملل اشاره کرد و توضیح داد: مشکلات اقتصادی این حوزه بیشتر از سایر حوزه‌های نشر است چرا که هم تامین اصلی محتوای چنین نمایشگاهی وابسته به ارز و نوسانات ارزی است و هم هزینه‌های وابسته با نشر بین‌الملل ایران نیز با ارز گره خورده‌ است و وقتی یک نوسان ارزی در بازار رخ می‌دهد، هم اصل کالا و هم هزینه‌هایی که مرتبط با ورود، خروج و غیره است، متفاوت می‌شوند.

مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل ایرانیان در ادامه به طرح‌های ارائه شده برای کاهش هزینه‌ها اشاره کرد و افزود: یکی از این طرح‌ها برای کاهش هزینه‌ها تامین محل نمایشگاه بود که در این راستا دانشگاه تهران همکاری کرد و با توجه به اینکه نام نمایشگاه دانشگاهی است از این رو محیط مناسب دانشگاه می‌تواند مطلوب برای برگزاری باشد. اما زمانی این نمایشگاه با زیربنای ۱۷۰۰ متر فضای مفید حتی با کسری جا مواجه بود اما الان در فضای ۵۰۰ متر مفید برگزار می‌شود که این کاهش درخواست نشانگر اتفاق و ناسلامتی در بازار است که اگر مهار نشود احتمال دارد عواقب بدی داشته باشد. بخشی از تداوم این موضوع وابسته به اعتبارات است که از سوی فعالان بین‌الملل تامین می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در نمایشگاه امسال مراسم افتتاحیه و غرفه‌بندی در نمایشگاه نخواهیم داشت. بسیاری از ناشران بین‌المللی علاقه‌مند به همکاری با ایران نیستند برخی مستقیم تحریم کردند و برخی به دلیل نقل و انتقالات بانکی ریسک را تقبل نمی‌کنند بنابراین اعتبارات افراد به کمک آمده از این رو کتاب به واسطه واسط‌های ثالث تامین شده است. مشکل حوزه نشر فراگیر است و مختص ما نیست و باقی به فراخور صنف خود نیز با آن درگیر هستند اما به نظر می‌رسد باید فکر جدی برای این بخش از حوزه کتاب که بر تولید علم اثر می‌گذارد، صورت گیرد.

میرزابابایی درباره این دوره نمایشگاه بیان کرد: یکی از ویژگی‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تخصصی و دانشگاهی همچون سال‌های گذشته این است که با وجود نوسانات ارزی هیچ کتابی به دو قیمت متفاوت فروش نخواهد رفت. در حال حاضر از طریق سایت نمایشگاه ثبت‌نام‌ها انجام شده و مسئله قیمت‌گذاری از طریق یک اپلیکیشن برنامه‌ریزی شده تا همواره کمترین قیمت ملاک فروش برای نمایشگاه در نظر گرفته شود اما در هر صورت نمایندگان انحصاری شاید ضوابط جداگانه‌ای هم داشته باشند.

وی از برخی انتقادها نسبت به ورود کتاب‌های خارجی به کشور گلایه کرد و گفت: به غلط تکرار می‌شود کتاب‌های خارجی ناشر ایرانی را تهدید می‌کند که این مسئله از چند جهت قابل نقض است؛ اول اینکه اگر حمایتی از فروش کتاب خارجی اتفاق می افتد به معنی حمایت از ناشر و کارگزار نشر بین‌الملل ایرانی نیست بلکه معنی آن حمایت از مخاطب داخلی و توجه به درخواست و تقاضای داخل کشور است. در واقع با این حمایت ما از دانشگاه و دانشجو حمایت کرده‌ایم و این حمایت به مصرف‌کننده برمی‌گردد نه تولیدکننده. درست مثل شرایطی که برای دارو وجود دارد و علی‌رغم حضور داروهای مشابه ایرانی هیچ‌گاه ممانعتی از ورود داروهای خارجی صورت نمی‌گیرد چرا که وزارت بهداشت به درستی خود را به موظف به حمایت از نیازمندان به دارو می‌داند.

میرزابابایی خاطرنشان کرد: در واقع بسیاری از کتاب‌های خارجی محتوای و کیفیتی دارند که در ایران وجود ندارد و تولید نمی‌شود پس طبیعی است برای رفع نیاز بازار نیاز به کتاب‌های خارجی داریم. میرزابابایی اضافه کرد: نکته مهم‌تر آنکه در همین کتاب خارجی و در تولیدات ناشران خارج از ایران نیز شاهد کتاب‌هایی از مولفان ایرانی هستیم که در همین نمایشگاه نیز عرضه می‌شود. وقتی ناشر خارجی کار مولف ایرانی را چاپ می‌کند، باید مورد حمایت هم قرار گیرد. در سراسر جهان چنین طرح‌هایی تحت عنوان «گرنت» وجود دارد؛ به عنوان مثال در همین نمایشگاه کتابی در مورد نانو تکنولوژی عرضه می‌شود که یک مولف ایرانی و استاد دانشگاه تربیت مدرس آن را تهیه کرده و توسط نشر معروف جان وایلی منتشر شده است.

وی با اشاره به آماری از ناشران حاضر در این نمایشگاه اظهار کرد: در نمایشگاه ۴۰ هزار عنوان از ۱۴ موزع تاکنون در سایت ثبت شده است. در این نمایشگاه ۴۱ هزار و ۷۷۷ عنوان کتاب تا امروز ثبت شده است علاوه بر ۴ هزار و ۸۳۱ عنوان کتاب عربی در حوزه کتاب‌های لاتین از ۴۰ هزار عنوان ۷ هزار و ۳۰۳ عنوان متعلق به سال ۲۰۱۴ است. ۴ هزار و ۴۹ عنوان مربوط به سال ۲۰۱۵، ۴ هزار و ۳۵۵ عنوان مربوط به سال ۲۰۱۳، ۴ هزار و ۹۹ عنوان مربوط به سال ۲۰۱۲ و ۵ هزار و ۷۱۶ عنوان اختصاص به سال ۲۰۱۱ دارد. ۵۰ درصد نمایشگاه از کتاب‌های متعلق به سال ۲۰۱۲ به بعد است از این رو به همکاران خود در این نمایشگاه افتخار می‌کنیم.

وی کف تخفیف اعمال شده برای عرضه کتاب‌های نمایشگاه سیزدهم کتب کاربردی و دانشگاهی را ۱۵ درصد و سقف آن را ۷۰ درصد عنوان کرد و گفت: همه این تخفیفات با همکاری ناشران عضو و از سوی خود آنها اعمال شده است و همه کتاب‌های نمایشگاه هم دارای مجوز نشر از ناشر اصلی خارجی هستند.

میرزابابایی در پایان نشست درباره پیش‌بینی خرید این کتاب‌ها از سوی مراکز و موسسات علمی، گفت: بخش زیادی از موسسات و مراکز علمی هر ساله منتظر برگزاری این نمایشگاه هستند و ما هم از طریق ارسال کاتالوگ و لوح‌های فشرده برای این موسسات، آنها را در جریان برگزاری این نمایشگاه و جزئیات کتاب‌های عرضه شده در آن قرار داده‌ایم.